ខេត្តប៉ៃលិន ៖វត្តគីរីចេតិយភ្នំកុយជាវត្តដ៏ចំណាស់មួយក្នុងចំណោមវត្តនានាក្នុងខេត្តប៉ៃលិនដែលធ្លាប់មានប្រជាប្រិយភាពក្នុងការទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរឲ្យមកកម្សាន្តលេងយ៉ាងច្រើនកុះករ និងមានម្លប់ត្រជាក់ប្របដងស្ទឹងកុយព្រមទាំងមានប្រវត្តិ ជាវត្តមានបារមីពូកែសក្ដិសិទ្ធិដែលប្រជាពុទ្ធបរិស័ទទាំងក្នុងស្រុក/ក្រៅស្រុកមានជំនឿ។
បើតាមការរៀបរាប់ពីចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ បានរៀបរាប់ឲ្យដឹងថាវត្តគីរីចេតិយមានឈ្មោះហៅក្រៅវត្តភ្នំកុយស្ថិតក្នុងភូមិភ្នំកុយ ឃុំសាលាក្រៅ ស្រុកសាលាក្រៅខេត្តប៉ៃលិនដោយខាងកើតទល់សាលារៀន ខាងលិចទល់នឹងស្ទឹង ខាងត្បូងទល់នឹងភ្នំខាងជើងទល់នឹងផ្លូវជាតិលេខ៥៩ មានចម្ងាយ២១គីឡូម៉ែត្រពីទីរួមខេត្តប៉ៃលិន។ វត្តនេះត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងឆ្នាំ១៨៨០ដោយព្រះភិក្ខុ ព្រះនាមជៀប ជាព្រះចៅអធិការវត្ត។ ប្រភពបន្តថាមុនឆ្នាំ១៩៧៥ វត្តនេះមានការទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរមកលេងកម្សាន្តយ៉ាងច្រើនព្រោះជាវត្តដែលមានបារមីពូកែ និងមានដើមឈើជាច្រើនសម្រាប់ជាម្លប់ដល់អ្នកមកកម្សាន្ត ជាពិសេសស្របតាមដងស្ទឹងកុយតែម្តង។លុះដល់ឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩ វត្តមួយនេះត្រូវបានខ្ទេចខ្ទីទាំងស្រុង ក្នុងរបបប៉ុល ពត, ព្រះសង្ឃជាច្រើនអង្គត្រូវបាននិមន្តចេញពីវត្តចំណែកសមិទ្ធផលទាំងអស់ក្នុងអារាម ត្រូវបាក់បែកគ្មានសល់។ប្រភពបន្តទៀតថា មកដល់ឆ្នាំ១៩៧៩ វត្តមួយនេះក៏មិនទាន់មានការរីកចម្រើនអ្វីដែរ ព្រោះខេត្តប៉ៃលិននៅតែជាសមរភូមិប្រយុទ្ធហើយប្រជាពលរដ្ឋមិនទាន់មានការរៀបចំទីវត្តនៅឡើយទេ។ មកដល់ឆ្នាំ២០០០វត្តគីរីចេតិយ ហៅវត្តភ្នំកុយ ត្រូវបានកសាងសាជាថ្មីដោយព្រះសង្ឃព្រះនាម ជាសំណាង ជាព្រះចៅអធិការវត្ត ព្រមទាំងអាចារ្យគណៈកម្មការវត្ត និងពុទ្ធបរិស័ទចំណុះជើងវត្ត និងសប្បុរសជននៅសហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ។
ប្រជាពលរដ្ឋដែលនៅជុំវិញវត្តបានឲ្យដឹងថា វត្តគីរីចេតិយ ភ្នំកុយជាវត្តមានបារមីពូកែតាំងយូរយារណាស់មកហើយ ព្រោះមានបារមីក្រពើភ្នំដែលរស់នៅខាងត្បូងវត្ត (ជើងភ្នំកុយ)។ប្រភពបន្តថា បារមីក្រពើភ្នំ តែងតែចុះមកលេងទឹកស្ទឹងជារឿយៗប្រសិនអ្នកមាននិស្ស័យ នឹងបានឃើញ ហើយបើបានឃើញហើយគឺលោក(ក្រពើ) មិនយាយីអ្វីដល់ពួកគាត់នោះទេ។ បច្ចុប្បន្ននេះ វត្តគីរីចេតិយភ្នំកុយកំពុងកសាងបណ្តើរៗ ព្រមទាំងដាំដើមឈើឡើងវិញដើម្បីទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរដូចកាលពីសម័យមុន ។
ប្រភពព័ត៌មានពីព្រះតេជគុណ ប៊ុន វាសនា ព្រះចៅអធិការវត្តភ្នំកុយបានរៀបរាប់ឱ្យដឹងថា កាលពីមុននៅក្បែរវត្តភ្នំកុយមានព្រៃឈើដុះទ្រុបទ្រុល ហើយមានសត្វក្រពើជាច្រើនក្បាលរស់នៅក្នុងព្រៃនោះ ដោយសត្វក្រពើទាំងនេះជាសត្វដែលមានបារមីកាន់ មិនធ្វើអ្វីដល់មនុស្សយើងដែលឡើងទៅលេងនៅលើភ្នំនេះទេ ។ ព្រះអង្គបន្តទៀតថា នៅលើភ្នំនេះមានរូងដ៏ធំមួយ លុះពេលដែលគេឡើងទៅលេងទម្លាក់ផ្លែដូង ឬត្រឡាចចូលទៅក្នុងរូងនោះ ស្រាប់តែហូរទៅធ្លាក់នៅក្នុងស្ទឹងណាមួយដែលឆ្ងាយពីកន្លែងនេះ ។ លុះក្រោយមក កាលពីសម័យវៀតណាមចូលស្រុកខ្មែរ គេបានយកដុំថ្មបិទរូងនេះជិត មិនអាចបើកកើតទៀតនោះទេ ហើយសត្វក្រពើបច្ចុប្បន្ននេះក៏មិនមានច្រើនដែរ យូរៗ គេអាចឃើញមានក្រពើបារមីចេញមកឱ្យមនុស្សឃើញម្តងៗដែរ ។ កាលពីមុនបើមាននិយា យខុសមាត់ខុសក ស្រាប់តែឃើញក្រពើចេញមកជាច្រើន អាចដេញខាំអ្នកដែលឡើងទៅមើល ប ណ្តាលឱ្យភ័យរត់ស្ទើរមិនទាន់ទៀតផង ។ ព្រះចៅអធិការវត្តបញ្ជាក់ទៀតថា ព្រះសង្ឃគង់នៅក្នុងវត្តបច្ចុប្បន្នមានចំនួន៩អង្គ ដូនជីម្នាក់ តាជី១១នាក់ អត់មានកូនសិស្សទេ ហើយសាលាឆាន់ដែលកំពុងសាងសង់ មិនទាន់រួចរាល់ដំបូល ព្រះវិហារសង់បាន២ទៅ៣ឆ្នាំហើយ តែមិនទាន់មានខឿន ព្រមទាំងកុដិ អត់ទាន់មានដែរ ៕ ចៅ ចិត្រ
